وی اضافه کرد: اغلب مسئولان میراث فرهنگی نیز از عبارت سونامی برای نوروز امسال استفاده کردند؛ مراد از سونامی یک اتفاق غریب الوقوع و ناگهانی از جریان و ازدحام شدید گردشگر است که از مدت‌ها قبل فشار و حرکت گردشگران و زائران پیش‌بینی می‌شد.
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران ادامه داد: با توجه به اینکه باید از فراز و فرودهای اقدامات سفرهای نوروزی گزارش تهیه می‌شد اما از چگونگی مصرف گردشگری شامل تعداد گردشگران به تفکیک سن، جنس، میزان اقامت، هزینه‌های مرتبط داده‌های دقیقی در دست نیست، تا بتوان تحلیل مناسبی ارائه داد. البته امیدواریم سازمان گردشگری، ستاد سفرهای نورزی و دیگر نهادهای تاثیرگذار و برنامه‌ریز آمار دقیقی را تدوین و ارائه کنند.
جواهرزاده بیان کرد: باید از تعداد گردشگرانی که به یک مقصد گردشگری وارد شدند، میزان اقامت و آورده اقتصادی گردشگران اطلاعات دقیقی در دست باشد. در اخبار عمومی کشور اقامت شبانه گردشگران به طور کلی بیان شده، در صورتی که میانگین اقامت هر گردشگر در هر مقصد مهم است.
وی گفت: با توجه به اینکه در سراسر کشور بیش از ۵۰ میلیون نفر شب اقامت تخمین زده شده است، می‌توان بر اساس این اطلاعات اگر دقیق باشد با محاسبه چگالی گردشگری در نقاط مختلف کشور به سند آماری مناسب برای تحلیل رسید.
ظرفیت تحمل، مفهومی در خدمت سلامت جامعه میزبان
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران با اشاره به اینکه از مفهوم ظرفیت قابل تحمل بر ارزیابی میزان تاثیراتی که در مقاصد گردشگری وارد شده است، استفاده می‌شود؛ اضافه کرد: سازمان جهانی جهانگردی، ظرفیت تحمل را به حداکثر تعداد جمعیت بازدیدکننده از یک جاذبه گردشگری که در یک زمان معین بدون ایجاد تغییر و آشفتگی در محیط زیست فیزیکی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، در کیفیت رضایتمندی بازدیدکنندگان کاهش غیرقابل قبول ایجاد نکند، تعریف کرده است. این مفهوم با ماکسیمم تغییرات قابل پذیرش در یک محیط، ارتباط مستقیم دارد.
جواهرزاده تصریح کرد: تعیین ظرفیت قابل تحمل می‌تواند منجر به تغییر در اماکن منتخب برای گردشگری و جایگزینی یک مکان در معرض فشار با مکانی جدید شود. در تعریف گردشگری پایدار نیز برای بهبود کیفیت زندگی جامعه میزبان تلاش می‌شود به شکلی که این کیفیت بر تجربه بازدید و رضایتمندی جامعه گردشگر تأثیرات مثبت برجای بگذارد.
وی با اشاره به اینکه ظرفیت تحمل خود انواعی دارد، بیان کرد: ظرفیت تحمل زیست محیطی که در واقع ظرفیت‌های تحمل فیزیکی و بیولوژیکی را نیز در بر می‌گیرد، تحمل اکوسیستم‌ها، زیستگاه‌ها و چشم‌اندازها را جهت همسازی با تغییرات صورت گرفته بدون تخریب یا دخالت انسان بررسی می‌کند. ظرفیت تحمل فیزیکی به حداکثر تعداد بازدیدکنندگانی اشاره می‌کند که در یک زمان معین می‌توانند در یک مکان حضور فیزیکی داشته باشند. ظرفیت تحمل بیولوژیک همچنین نشانگر بیشترین آمار بازدیدکنندگان یک منطقه، بدون افت کیفی منابع زیست‌محیطی مهم در آن است.
جواهرزاده با اشاره به اینکه ظرفیت تحمل خدمات یکی دیگر از انواع ظرفیت تحمل است، گفت: این مفهوم به ظرفیتی اطلاق می‌شود که کیفیت خدمات متناسب با گردشگری را اندازه‌گیری می‌کند. ظرفیت تحمل اکولوژیکی نیز به ساختار، نقش و فرآیندهای اکولوژیکی توجه دارد. همچنین به کمترین درجه مطلوبیت و لذتی که کاربران جدید قبل از آغاز جستجو برای یافتن گزینه مکانی دیگر آماده پذیرش هستند، ظرفیت تحمل روانی گفته می‌شود.
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران ظرفیت تحمل اجتماعی- فرهنگی را دیگر نوع ظرفیت تحمل دانست و در تعریف ظرفیت تحمل اقتصادی افزود: به توانایی جذب و پذیرش فعالیت‌های توسعه‌ای جدید ظرفیت تحمل اقتصادی می‌گویند. توجه و تاکید بر مفهوم ظرفیت تحمل و ویژگی‌های آن در مقاصد گردشگری، اهمیت مدیریت مقاصد قبل از هرگونه برنامه‌ریزی و بازاریابی را در رسیدن به مفهوم توسعه پایدار نشان می‌دهد.
وی در خصوص ظرفیت قابل تحمل در نوروز امسال گفت: انتشار تصاویری از مناطق مختلف کشور در خصوص موارد گفته شده بسیار نگران‌کننده بود. آسیب‌هایی که حجم زیاد گردشگر در یک مقصد و در بازه زمانی خاص وارد می‌کند، می‌تواند عامل تخریب زیست‌محیطی و سایت‌های گردشگری باشد و در ادامه برای جامعه میزبان نیز مشکلاتی به وجود آورد که متاسفانه در سفرهای امسال به وفور در مقاصد گردشگری این اتفاق مشاهده شد.
نوروز ۱۴۰۱ چشم‌اندازی برای رونق ایران‌گردی
جواهرزاده با اشاره به اینکه در ۲ سال اخیر به علت کرونا تاسیسات و بنگاه‌های گردشگری دچار رکود و نقصان بودند، عنوان کرد: به نظر می‌رسد فعالیت‌های گردشگری در نوروز ۱۴۰۱ هر چند در برخی مقاصد گردشگری مشکلاتی ایجاد کرده، اما به طور کلی بارقه امیدی در فعالان صنعت گردشگری به وجود آورده و آن‌ها را به آینده و بازگشت به شرایط نرمال، کمی امیدوار کرده است.
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران خاطرنشان کرد: دستاورد اصلی سفرهای نوروزی ۱۴۰۱ چشم‌اندازی برای رونق گردشگری کشور و اصطلاحا ایران‌گردی بوده است.
جواهرزاده گفت: برای برون رفت از شرایط خاصی مانند ایام نوروز که با فشردگی جمعیت زائر و گردشگر مواجه می‌شویم، ممکن است نقصان و کمبودهایی در بخش‌های خدماتی ایجاد شود. رفع این مشکل نیاز به برنامه‌ریزی مدون برای توزیع همگانی سفر در زمان و مکان‌های مختلف دارد که برای این اتفاق به افزایش مقاصد گردشگری و سیاست‌هایی که به توزیع متناسب زمانی سفر منجر می‌شود، احتیاج است.
وی اضافه کرد: برای مثال سیاست‌هایی مانند تصویب تعطیلات آخر هفته پیوسته (پنجشنبه و جمعه) در سراسر کشور و اعطاء تسهیلات خاص به اقشار مختلف برای ایام غیر پیک سفر می‌تواند در این حوزه راهگشا باشد؛چراکه با این راهکار می‌توان ظرفیت‌های خالی مقاصد گردشگری را در زمان‌های مختلف سال پر کرد.
