به گزارش افرنگ خبر / اضطراب و افسردگی از شایع‌ترین اختلالات روانی دوران بارداری محسوب می‌شوند. شیوع اضطراب در طول دوران بارداری متفاوت است. برخی پژوهشگران شیوع اضطراب را در سه ماهه اول و سوم بارداری بیشتر از سه ماهه دوم ذکر کرده‌اند و برخی دیگر معتقدند اضطراب در سه ماهه سوم بارداری بیشتر از سه ماهه اول و دوم است. اما در کل تقریباً در ۳۳ درصد زنان باردار، اضطراب در سه ماهه آخر بارداری وجود دارد. وجود اضطراب در طی دوران بارداری به شکل‌های متعدد می‌تواند باعث عوارض مختلف شود. ازجمله این عوارض، تهوع و استفراغ شدید در اوایل بارداری، بروز مسمومیت بارداری، نوزادان کم‌وزن، زایمان طولانی، افزایش احتمالی سزارین اورژانسی و زایمان زودرس هستند.

بنا بر نظر متخصصان، زایمان زودرس به ختم بارداری قبل از پایان هفته ۳۷ حاملگی اطلاق می‌شود که در ۵ تا ۱۰ درصد از حاملگی‌ها اتفاق می‌افتد. شیوع زایمان زودرس در جهان حدود ۱۰ درصد و در ایران بین ۶ تا ۳۵ درصد گزارش شده است. زایمان زودرس را با مجموعه‌ای از عوامل دموگرافیک، تاریخچه حاملگی‌های زودرس قبلی، سبک زندگی، عوامل تغذیه‌ای و عوامل اجتماعی اقتصادی و روانی مرتبط دانسته‌اند. بسیاری از محققین معتقدند که زایمان زودرس خودبه‌خودی واکنش به یک اختلال روان‌شناسی است. مکانیسم تأثیر اضطراب در بروز زایمان زودرس این است که اضطراب سبب ایجاد اختلال در ترشح ضربانی هورمون آزادکننده گنادوتروپین شده و باعث تغییراتی در هورمون‌های جنسی به‌ویژه استرادیول می‌شود. این تغییرات می‌تواند سبب شروع درد زایمان و زایمان زودرس شود.

با توجه به اهمیت کنترل اضطراب و استرس در زنان باردار به‌منظور پیشگیری از زایمان زودرس، تیم پژوهشی ۶ نفره‌ای از دانشگاه علوم پزشکی مشهد و دانشگاه علوم پزشکی جیرفت اقدام به انجام پژوهشی کرده‌اند که در آن تأثیر رایحه اسانس بهارنارنج بر اضطراب زنانی که در معرض خطر زایمان زودرس قرار دارند، بررسی شده است.

این مطالعه مداخله‌ای بر روی ۶۵ زن باردار در معرض خطر زایمان زودرس مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر جیرفت انجام شده است و طی آن، زنان به‌مدت دو هفته روزی دو بار و هر بار ۲۰ دقیقه اسانس بهارنارنج دریافت می‌کردند.

نتایج بررسی‌های فوق که در مجله علمی، تخصصی و پژوهشی «زنان، مامایی و نازایی» وابسته به معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و انجمن متخصصین زنان مامایی نازائی ایران شاخه خراسان منتشر شده‌ است، نشان داد که استفاده از آروماتراپی یا همان رایحه‌درمانی با بهارنارنج منجر به کاهش نمره اضطراب در زنان باردار در معرض خطر زایمان زودرس می‌شود و بنابراین می‌توان از آن به‌عنوان مداخله‌ای آسان، ارزان و غیرتهاجمی در کاهش اضطراب زنان در معرض خطر زایمان زودرس استفاده کرد.

دراین‌باره، مهین تفضلی، استادیار گروه مامایی مرکز تحقیقات مراقبت‌های پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و همکارانش می‌گویند: «می‌توان با اقدامات پیشگیرانه کنترلی همچون آروماتراپی با اسانس‌های روغنی مانند اسانس بهارنارنج تأثیر بسزایی در کاهش اضطراب دوران بارداری و ارتقاء سلامت روان در مادران و به‌تبع آن پیشگیری از وقوع زایمان زودرس خودبه‌خودی گذاشت. با توجه به تأثیرات منفی اضطراب در دوران بارداری پیشنهاد می‌شود در مراکز بهداشتی و درمانی از آروماتراپی با بهار نارنج توسط ماماها و پزشکان استفاده شود».

آن‌ها افزوده‌اند: «با توجه به نتایج این مطالعه و ازآنجایی‌که اکثر زنان باردار استفاده از طب مکمل را ترجیح می‌دهند و دسترسی به آن آسان بوده و ازنظر هزینه مقرون‌به‌صرفه است، این روش برای بهبود اضطراب زنان در دوران بارداری توصیه می‌شود».

این محققان در انتها پیشنهاد کرده‌اند که در مطالعات بعدی، میزان ماندگاری اثر اسانس بهارنارنج پس از قطع مصرف آن و نتیجه آن بر زایمان زودرس نیز مورد بررسی بیشتری قرار گیرد.