به گزارش افرنگ خبر / وضعیت اینترنت این روزها سردرگم کننده شده است. از یک سو گزارش های متعددی از کاربران درباره افت سرعت و کیفیت اینترنت به گوش می رسد و از سوی دیگر مسوولان وزارت ارتباطات با استناد به آمارهای جهانی، نه تنها افت در وضعیت اینترنت را رد می کنند بلکه حتی از بهتر شدن شرایط نسبت به قبل خبر می دهند. 

آنها تنها یک دلیل را برای نارضایتی های فعلی اعلام می کنند: عدم توسعه متوازن شبکه دسترسی ثابت در کنار توسعه شبکه موبایل.

اما گلایه های روزهای اخیر نشان می دهد که این پاسخ ها نتوانسته جواب قانع کننده ای برای کاربران باشد و همچنان سوالات و ابهامات مردم درباره کندی و اختلال اینترنت پابرجاست.

ادامه دار شدن این وضعیت بلاتکلیف، این اواخر دست مایه انتشار اخبار جعلی و نادرست درباره وضعیت اینترنت در ایران هم شده است. از جمله خبر هم رده شدن وضعیت اینترنت ایران با افغانستان یا انتشار نموداری از کاهش شدید دسترسی های اخیر ایرانی ها به سرویس گوگل که خیلی زود با واکنش وزیر ارتباطات و وزارت ارتباطات رو به رو شدند. مسوولان این وزارتخانه این اخبار را غیرواقعی خواندند و درباره واقعیت موجود و صحیح در این باره به کاربران اطلاع رسانی کردند.

از نظر مسوول اینترنت در کشور، مشکل اینترنت چیست؟

بدون اغراق یکی از سوالات همیشگی که این روزها در هر فرصتی از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به شکل های گوناگون پرسیده می شود، مرتبط با وضعیت اخیر اینترنت در کشور است.

عیسی زارع پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همواره در پاسخ به این سوال ها بر لزوم توسعه شبکه دسترسی اینترنت ثابت در کنار شبکه دسترسی اینترنت همراه تاکید دارد و مشکل کار را از آنجایی می بیند که در سال های گذشته در توسعه شبکه ثابت در کشور غفلت و کم کاری شده است.

وی می گوید: بخشی از انتقادات درباره کندی اینترنت درست است و قبول داریم و اپراتورها در صدد رفع آن هستند اما بخشی هم ناشی از فضاسازی رسانه‌ای است. ما قبول داریم که در اینترنت ثابت مشکل داریم زیرا زیرساخت‌های ارتباطات ثابت در گذشته به اندازه مناسب و همگام با ارتباط همراه توسعه پیدا نکرده است. ما یک مشکل کلان‌ داریم که آن‌ هم این بوده که در چند سال گذشته سرمایه‌گذاری لازم برای توسعه در بخش ارتباطات به چند دلیل صورت نگرفته است. اولین دلیل آن مشکل تحریم‌ها بوده که به اپراتورها اجازه نداده تجهیزات خود را سریع‌تر وارد کشور کنند و شبکه خود را توسعه دهند. از سوی دیگر اپراتورها هم نتوانسته‌اند توسعه لازم را به دلیل نبود سرمایه‌گذاری روی شبکه خود ایجاد کنند.

زارع پور گفت: راهبرد وزارت ارتباطات توسعه شبکه پرسرعت امن است که در این بخش بسیار عقب مانده‌ایم؛ دولت سیزدهم بنا دارد توسعه ارتباطات ثابت پرسرعت را در کشور به‌صورت ویژه دنبال کند و پروژه فیبرنوری منازل در اولویت برنامه‌های این وزارتخانه است. البته طبق گزارش یکی از سایت هایی که به صورت رسمی سرعت اینترنت را در همه جای دنیا بررسی و اعلام می‌کند، سرعت اینترنت در ماه های گذشته در ایران تقریبا ثابت بوده است.

وزیر ارتباطات می گوید: اگر مردم کمی صبر کنند با اجرایی شدن پروژه رساندن فیبر نوری به منازل، سرعت های چند صد مگی را هم تجربه خواهند کرد.

به خاطر کرونا است؟

اما وزیر ارتباطات، عدم سرمایه گذاری در توسعه شبکه دسترسی ثابت را تنها مقصر این اوضاع نمی داند، بلکه کرونا و افزایش میزان استفاده مردم از شبکه ها را عامل مهم دیگر در به اشباع رسیدن شبکه و در نتیجه بروز نارضایتی ها عنوان می کند.

وی با اشاره به غافلگیر شدن  صنعت ارتباطات با ورود کرونا، گفت: با آمدن کرونا اکثر کارها آنلاین شد و از آموزش گرفته تا کارهای بانکی و خرید، همه و همه توسط فضای مجازی صورت گرفت. با آمدن کرونا میزان استفاده از ترافیک چند برابر شد آن هم در شرایطی که شبکه برای این حجم از استفاده آماده نشده بود.

وی زمانی که در ابتدای ترم آموزشی، مدارس و دانشگاه ها باز شد و کاربران به سرعت اینترنت اعتراض کردند هم گفت: کشور در زمینه ارتباطات در هسته شبکه خود با مشکلی مواجه نیست؛ اما باز شدن مدارس و دانشگاه‌ها باعث شد ترافیک شبکه‌ اینترنتی افزایش پیدا کند و کاربران احساس خوبی از سرویس اینترنت خود نداشته باشند. ظرف چند روز آینده با افزایش ظرفیت در شبکه، مشکل کاهش و اختلال در شبکه اینترنت در برخی نقاط حل می شود.

آذری جهرمی درباره علت کندی اینترنت چه توضیحی می داد؟ 

اما این سوال و جواب ها در نهایت نتوانسته کاربران را راضی کند. برخی از کاربران هم با ثبت سوژه در سامانه فارس من خواستار بررسی عملکرد وزیر ارتباطات شده اند. آنها می گویند: دقیقا از زمانی که آقای زارع‌ پور وزیر ارتباطات شده، کیفیت اینترنت هر روز بد تر از روز قبل شده است. 

این ابهامی است که در برخی از کاربران وجود دارد و به جد این سوال را مطرح می کنند و دوره مدیریت زارع پور با دوره مدیریت آذری جهرمی مقایسه می شود.

وقتی کرونا وارد کشور شد و فعالیت ها را به صورت غیرحضوری درآورد، محمد جواد آذری جهرمی وزیر وقت ارتباطات و فناوری اطلاعات بود. بازخوانی وقایع آن روزها نشان می دهد که آذری جهرمی هم کاهش سرعت اینترنت در کشور ناشی از افزایش مصرف کاربران را تایید می کرد. 

وی در آخرین ماه های حضور خود در مسند وزارت ارتباطات درباره تاثیر شیوع کرونا بر بخش ارتباطات کشور، آماری ارائه کرد.

وی گفت: با تاثیر کرونا بر ارتباطات کشور به صورت متوسط ترافیک دیتای شبکه تلفن همراه در کشور در بهمن ماه ۱۳۹۸ حدود ۱۶.۵۲ پتابایت در روز بود و این عدد در اسفند ماه ۲۰.۷۲ پتابایت شده و در فروردین ۱۳۹۹ به ۲۳.۲۴ پتابایت رسیده است و در اردیبهشت به ۲۰.۵ پتابایت رسید. این افزایش ترافیک باعث کاهش سرعت و کیفیت شد. در بهمن ماه ۱۳۹۸ سرعت متوسط تجربه شده توسط مردم ۱۰.۵ مگابیت بر ثانیه  بوده است. در اسفند ماه این عدد به ۶ مگابیت بر ثانیه رسیده که نشان از افت قابل توجه کیفیت دارد. اما در فروردین ماه ۱۳۹۹ این عدد به ۷.۵ مگابیت بر ثانیه رسید و در اردیبهشت ماه ۹.۵ مگابیت بر ثانیه شده است. طبق سند طرح ملی شبکه ملی اطلاعات این عدد در تلفن همراه باید به طور متوسط در کشور ۱۰ باشد.

تا روزهای آخر حضور جهرمی در وزارت ارتباطات، گلایه های مردمی از افت کیفیت و سرعت اینترنت ادامه داشت و نمونه های این اعتراض ها را می شد در صفحات او دید. 

از نظر فنی چه اتفاقی باعث کم شدن سرعت اینترنت می شود؟

نعیم فرهادیان کارشناس شبکه، دلایل فنی افت کیفیت را این طور شرح می دهد: DNS یا Domain Name System می تواند یکی از دلایل باشد. اختلال روی DNS دسترسی به سایت‌ ها و اپلیکیشن‌ ها را با مشکل مواجه می‌ کند. اما اختلالات اخیر با DNS مرتبط نیست و کندی فعلی خیلی بیشتر از آن چیزی است که DNS بتواند تأثیرگذار باشد.

وی ادامه داد: در عامل packet lost بسته‌هایی که در حال رفت و برگشت هستند، اگر در مسیر گم شوند، کاربر احساس می کند که اینترنت کند شده است. این موضوع می‌تواند، عمدی یا غیرعمدی باشد؛ اما درباره اینستاگرام packet lost عمدی نیست و به‌ نظر می‌ رسد که به دلیل پر شدن لینک ها با اختلال مواجه هستیم.

وی با اشاره به  انتخاب مسیر به عنوان عامل دیگری در ایجاد کندی اینترنت، توضیح داد: وقتی یک لینک پر می‌شود، تعدادی از کاربران از یک لینک به لینک دیگر منتقل می‌شود.در این جابه‌جایی کیفیت اینترنت کاربران تغییر می‌ کند.

فرهادیان در آخر به کیفیت اتصال کاربر به اپراتورها اشاره می کند و می گوید: مردم به حدی از دیتای موبایل استفاده کردند دکل‌های BTS اشباع شده‌ و دیگر نمی‌توانند پاسخگوی این حجم از کاربران باشند.

از دولت سیزدهم سرعت اینترنت کم شده است؟

کاربران به طور مداوم اعلام می کنند که بین گفته مسوولان و تجربه آنها از وضعیت اینترنت تفاوت وجود دارد. اما در عین حال که برخی از کاربران اصرار دارند که از چند ماه پیش کاهش سرعت اینترنت را به وضوح تجربه می کنند، وزیر ارتباطات دولت سیزدهم می گوید که در این دولت وضعیت حتی از قبل هم بهتر شده است.

زارع پور توضیح داد: در دولت سیزدهم از ابتدای شهریور ماه تا کنون سرعت از ۱۸ مگابیت بر ثانیه به ۲۴ مگابیت بر ثانیه رسیده است؛ یعنی افزایش پیدا کرده است. البته در عین حال که ما افزایش سرعت داشتیم بقیه کشورها هم رشد کردند و سرعت اینترنت در آنها هم افزایش پیدا کرده است؛ بنابراین در مجموع در مقایسه با آنها نسبت به قبل در رتبه پایین تری قرار گرفته ایم.

برخی از کاربران هم در فضای مجازی شائبه کاهش سرعت اینترنت در کشور از آغاز به کار دولت سیزدهم را مطرح می کنند و آن را سیاستی پشت پرده می خوانند.