دکتر سعید منجم‌زاده در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: بیش از یک دهه از تدوین و تصویب قانون حمایت از شرکت‌های دانش بنیان می‌گذرد و از سوی دیگر حوزه فناوری حوزه‌ای است که دائما در حال تغییر است. از این رو قوانینی که قرار است از این حوزه پشتیبانی و حمایت کند، لازم است با این تغییرات، به‌روز رسانی شود و پشتیبانی‌های متناسب با زمان و اقتضائات روز در آن پیش بینی شود.
وی اضافه کرد: بر این اساس نیاز به به‌روز رسانی در قوانین این حوزه احساس می‌شد و در عین حال تجربه بیش از ۱۰ سال از اجرای قانون حمایت از شرکت‌های دانش بنیان نکات مهمی را به ما گوشزد کرد و به ما یادآوری کرد که در چه زمان‌هایی شرکت‌ها نیاز به حمایت دارند و در چه مواردی نیاز به قوانینی داریم که چالش‌های پیش روی شرکت‌های دانش‌بنیان را برطرف کنیم و در چه شرایطی نیاز به قوانینی داریم که هم‌افزایی‌ها را میان دستگاه‌های متولی این حوزه ایجاد کنیم.
منجم‌زاده با بیان اینکه بر این اساس نیاز به به‌روز کردن این قانون داشتیم، اظهار کرد: با توجه به اینکه حوزه دانش‌بنیان در اولویت‌های دستگاه‌های حاکمیتی و از جمله مجلس قرار داشته است، یکی از اولین طرح‌هایی که در مجلس شورای اسلامی در دستور کار قرار گرفت، طرح جهش دانش‌بنیان بود. لذا در طول فعالیت مجلس یازدهم، کار کارشناسی خوبی در کمیسیون‌های مجلس در این رابطه انجام شد و متن اولیه تکمیل و ارتقاء یافت.
معاون مرکز شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، با تاکید بر اینکه متنی که در صحن مجلس مطرح شد، متن دقیق و مناسب‌تری از این سند بوده است، خاطر نشان کرد: دستگاه‌های مختلفی در تدوین و نهایی سازی این سند مشارکت داشتند و نظرات خود را ارائه دادند و به نظر ما قانون خوب و متناسب با نیاز شرکت‌ها تنظیم شد و امیدوارم در مرحله اجرا نیز آثار خوب و ملموسی را برای شرکت‌های دانش‌بنیان در پی داشته باشد.
وی با بیان اینکه متن قانون جهش دانش‌بنیان در مجلس به تصویب رسیده است، یادآور شد: این قانون در کنار قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان اجرایی می‌شود و مکمل قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان خواهد بود.
منجم‌زاده به جزئیات قانون جهش تولید دانش بنیان اشاره و عنوان کرد: این قانون هرچند با محوریت شرکت‌های دانش بنیان تنظیم شده است، ولی مسائل شرکت‌های تولیدی در فضای کسب و کار را نیز می‌تواند مرتفع کند، از این رو این قانون صرفا به شرکت‌های دانش بنیان اختصاص ندارد. از سوی دیگر حمایت‌های متعددی در این قانون دیده شده است که بخشی از آن مربوط به حوزه تامین مالی شرکت‌های بنیان می‌شود.
تقویت صندوق نوآوری در قانون جدید حمایت از دانش بنیان‌ها
وی اضافه کرد: محدوده نهادهایی که متولی تامین مالی شرکت‌های دانش بنیان هستند مانند صندوق نوآوری و شکوفایی و صندوق‌های پژوهش و فناوری، گسترده شده است و قوت بیشتری برای انجام فعالیت‌های خود خواهند گرفت و می‌توانند گستره فعالیت‌های حمایتی خود را وسیع‌تر کنند. بر این اساس تامین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان با قوت بیشتری پیگیری می‌شود.
منجم‌زاده افزود: علاوه بر آن سایر نهادهای تامین مالی از جمله بانک‌ها و بازار سرمایه نیز این امکان را دارند که منابع بیشتری را در این زمینه تجهیز کنند.
وی با تاکید براینکه در چند ماده به ویژه مواد ۴، ۱۷ و ۱۸ قانون جهش دانش‌بنیان به موضوع تامین مالی پرداخته است، یادآور شد: بخش دیگری از این قانون ناظر بر تسهیل فضای کسب و کار و تسهیل صدور مجوز فعالیت برای شرکت‌های دانش بنیان است و بخش دیگری از آن ناظر بر ایجاد رویکرد استانی و منطقه‌ای برای توسعه فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان است.
معاون مرکز شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در این زمینه توضیح داد: یکی از ضعف‌هایی که در نظام نوآوری کشور با آن مواجه هستیم، این است که نگاه استانی، منطقه‌ای و آمایشی در توسعه فناوری در کشور شکل نگرفته است و در یکی از مواد این قانون، این موضوع پیش بینی شده است و ما مسؤولیت‌های متناسب با آن را تعریف کردیم به ویژه برای استانداران، تا بتوانند از سطح بالا این موضوع را پیگیری کنند.
وی همچنین اضافه کرد: در این قانون همچنین سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی افزایش یافته است، به گونه‌ای که مبلغ ۳ هزار میلیارد تومان به سرمایه صندوق اضافه شده است و در عین حال در ماده ۳ این قانون بخشی از منابعی که حاصل از دریافت حقوق واردات ماشین‌آلات خط تولید است، بعد از کسر هزینه‌های اجرای این قانون، به عنوان سرمایه صندوق نوآوری ثبت خواهد شد.
منجم‌زاده خاطر نشان کرد: این امر موجب خواهد شد که صندوق نوآوری فعالیت خود را توسعه دهد، ضمن آنکه در بخش‌هایی از این قانون نیز سرمایه صندوق نوآوری توسعه یافته است. به عنوان نمونه صندوق نوآوری می‌تواند به عنوان نهاد مالی عامل صندوق توسعه ملی، فعالیت کند.
قوت گرفتن همکاری صنعت سنتی با دانش‌بنیان‌ها
منجم‌زاده، اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه را یکی دیگر از موضوعات مطرح در این قانون دانست و یادآور شد: این موضوع می‌تواند به صنایع کمک می‌کند که با بهره گیری از مشوق‌هایی که در قانون تعریف شده است، منابع قابل توجهی را در اختیار فعالیت‌های تحقیق و توسعه بخش‌های صنعتی قرار دهند.
وی با تاکید بر اینکه در این زمینه بر همکاری‌های بخش صنعت با شرکت‌های دانش بنیان تاکید شده است، ادامه داد: این همکاری می‌تواند به توسعه ارتباط بیشتر میان شرکت‌های دانش بنیان با صنایع بزرگ سنتی در کشور بینجامد.
معافیت مالیاتی ماشین‌سازی لغو شد
وی با بیان اینکه در قانون جهش تولید دانش‌بنیان بر تقویت صنعت ماشین‌سازی تاکید شده است، گفت: معافیت چند ۱۰ ساله‌ای که برای واردات ماشین آلات خط تولید در کشور وجود داشت، موجب تضعیف صنعت ماشین‌سازی که یک صنعت مادر و کلیدی در کشور است، شده بود که این معافیت در این قانون حذف شده است و یکی از مطالبات جدی صنعت ماشین‌سازی پاسخ داده شد تا این صنایع مادر در کشور بتواند تقویت شود و فعالیت‌های خود را در کشور گسترش دهد.
سرنوشت قانون جدید دانش‌بنیان‌ها
منجم‌زاده با بیان اینکه این قانون به تصویب رسیده است، گفت: این قانون بعد از بررسی در شورای نگهبان، در صورت مشاهده اشکالاتی به آن، به مجلس شورای اسلامی برای رفع آن اشکالات ارجاع داده می‌شود و در غیر این صورت بعد از انجام اصلاحات و تایید شورای نگهبان، برای اجرا به ما ابلاغ خواهد شد و بعد از ابلاغ آیین نامه‌های اجرایی آن نیز به تدریج تدوین و تصویب می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه این قانون در حال حاضر در شورای نگهبان در حال بررسی است، یادآور شد: معمولا شورای نگهبان ۲۰ روز فرصت دارد تا نظر خود را اعلام کند.
معاون مرکز شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری با بیان اینکه مجری محوری قانون جهش دانش‌بنیان، معاونت علمی است، خاطر نشان کرد: وزارتخانه‌های مختلف نیز در اجرای این قانون همکاری دارند.
قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در ۸۷ تدوین شد و در سال ۸۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و آیین‌نامه اجرایی آن در آبان ماه سال ۹۱ مصوب شد. این قانون پس از اجرای ۱۰ ساله و توسعه فناوری در کشور نیاز به بازنگری داشت که قانون جهش تولید اخیرا در مجلس شورای اسلامی مصوب شد.
حمایت از توسعه ساخت داخل شرکت‌های دانش‌بنیان، معافیت از ترک تشریفات قانون مناقصه، اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه، عدم رقابت شرکت‌های دولتی با شرکت‌های دانش‌بنیان، گسترش حمایت‌ها و مشوق‌های مالی، اجازه واگذاری دستاوردهای پژوهشی دانشگاه‌ها به محققان، توسعه فعالیت پارک‌های علم و فناوری، توسعه حمایت‌های دولتی از شرکت‌های خلاق بخشی از مواردی است که در طرح جهش تولید دانش‌بنیان تاکید شده و اجرایی شدن آن می‌تواند به توسعه هرچه سریع‌تر شرکت‌های دانش‌بنیان کمک کند.
