شکل‌گیری هویت جنسی سالم:

برای اینکه هویت جنسی سالم شکل بگیرد، قوانین زیادی وجود دارد که به بعضی از آن‌ها اشاره می‌شود:

1- وقت‌گذاشتن پدر برای پسر و زمان‌گذاشتن مادر برای دختر، به‌ویژه در سه تا 6 سالگی

2-عدم تبعیض بین دختر و پسر و تخریب‌نکردن جنسیت (مثلا نگوییم پسرها قوی هستند و دخترها ضعیف؛ چون دراین‌صورت نقش زنانه برای دختر خوشایند نخواهد بود)

3- تهیه اسباب‌بازی‌ها، بازی‌ها، لباس‌ها و آرایش مو متناسب با جنسیت فرد

4- توصیف‌کردن زنانه و مردانه (مثلا چه دختر نازی، دخترم یه پا خانم شده یا بعد از بابا، پسرم مرد خانه است)

5- استفاده از اسم مناسب و کامل برای کودک (نه اسامی که مبهم هستند و جنسیت را به‌طور واضح نشان نمی‌دهند یا مشترک بین دو جنس هستند؛ مثلا اسامی شروین، آرین و اشرف کاربرد زنانه و مردانه دارد// یا خلاصه‌کردن اسم کامل به‌طوری که فرد شناخت از نام واقعی خود ندارد مثلا مجتبی را مجی صداکردن)

6- نامیدن اسامی علمی دستگاه تناسلی و نه اسامی اختراعی و انتزاعی (آلت، بیضه، پستان، مهبل)

7- بوسیدن بچه ترجیحا از سر یا پیشانی و ترجیحا باید بعد از 6سالگی فرزند توسط جنس مخالف بوسیده نشود و دست‌دادن با هم آموزش داده شود

8- بین 3 تا 6 سالگی پدر باید پسر و مادر باید دختر را حمام ببرد و بعد 6 سالگی، کودک در شست‌وشوی مستقل عمل کند، البته با و کمک والدین

9- آموزش خصوصی‌بودن اعضای تناسلی و محرمانه‌بودن آن

مراحل رشد جنسی کودک:

مقالات و کتاب‌های مختلف مراحل رشد جنسی کودک را به‌صورت‌های مختلف ارائه داده‌اند، اما به‌صورت مشترکات کلی شامل موارد زیر است:

الف) از هنگام تولد تا 3 سالگی
● نسبت به اعضای مختلف بدن خود کنجکاو و حساس می‌شود و درصدد شناسایی و کشف آن‌ها برمی‌آید .
● از لمس‌کردن دستگاه تناسلی خود لذت می‌برد.
● به‌راحتی و بدون ترس و خجالت درباره‌ اندام و اعضای بدن خود صحبت می‌کند .
 ● قادر به صحبت با دیگران و درک گفته‌های آنان است. می‌توان نام اعضای بدنش را به او یاد داد .

ب) کودکان 5-4 ساله
● احساس کنجکاوی درباره‌ تمام مسائلی که به جنسیت مربوط می‌شود؛ مثلا دختر و پسر چه تفاوتی با هم دارند؟ … چرا مردان حامله نمی‌شوند؟ کودک چگونه به دنیا می‌آید ؟ و  …
● ارضای حس کنجکاوی درباره‌ اندام‌های تناسلی کودکان دیگر برای مقایسه با خود ازطریق بازی‌هایی مثل دکتر بازی.
● شکل‌گیری هویت جنسی و توانایی تشخیص دادن دختر یا پسر بودن خود .
● فهم و درک رفتارها و نقش‌های زنانه و مردانه و تفاوت‌گذاشتن بین نقش‌های مادر و پدر در خانه (زن و مرد بودن).
● آگاهی کامل نسبت به اندام‌ها و اعضای بدن خود .

پ) کودکان 9-6 ساله
● اغلب کودکان 9-6 ساله مایل به دوست‌شدن و بازی‌کردن با کودکان همجنس خود هستند (به‌خاطر ورود در این سن به دوره نهفتگی جنسی قبل بلوغ.» این گروه کاملا به نقش‌های جنسیتی‌شان حساس و هوشیارند .
● تشخیص خصوصی و محرمانه‌بودن مسائل مربوط به جنسیت
● توجه به صحبت‌های دوستان، اعضای خانواده، رسانه‌ها و … درباره‌ مسائل جنسی .
● درک کامل نقش‌ها و تصورات قالبی خانواده‌ها درباره‌ مسائل جنسیتی؛ برای مثال، این کار پسرانه است و آن کار، دخترانه .

ت)کودکان14-10 ساله
● داشتن احساسی آگاهانه نسبت به جنسیت خود و شیوه‌های ابراز وجود متناسب با آن.
● تشخیص احساسات سالم مربوط به تغییرات حالات عاطفی – رفتاری جنس خود .
● نگرانی و اضطراب درمورد بلوغ و آنچه رخ خواهد داد
● احساس خجالت و شرمساری از پرسیدن سوالات جنسی خود .
● آگاهی از اهمیت و ارزش خصوصی بودن اعضای بدن خود.

کودکان پرسشگر

کودکان همه‌چیز برایشان عجیب و قابل‌پرسش است و کنجکاو هستند و هرازگاهی هدف از سوال، ارضای کنجکاوی نیست و تنها به‌خاطر عادت به سوال‌کردن، جلب‌توجه یا وقت‌گذراندن است، اما مهم است بدانید آن چیزی که مهم است برای کودکان تفاوتی بین سوال جنسی و غیرجنسی نیست و برای آن‌ها بینی و آلت‌تناسلی فقط یک عضو قابل سوال است و افراد نباید با نگاه بزرگ‌سالی سوالات کودک را تجزیه‌وتحلیل کند؛ چون برای کودک فقط یک سوال است و برای والدین ممکن است تابو یا تقید فرهنگی و دینی باشد. درواقع پاسخ به سوالات جنسی مانند سوالات غیرجنسی بسیار مهم است و حتی اهمیتش بالاتر است؛ چون بسیاری از والدین سوالات غیرجنسی را تا حد زیادی درست پاسخ می‌دهند، اما در مواجهه با سوالات جنسی کودک، گاهی دچار احساس شرم و ناراحتی و گیجی می‌شوند و به دلیل عدم‌آگاهی در این زمینه و نگرانی از گمراهی فرزند، این سوالات را بی‌پاسخ می‌گذارند و یا خیلی مبهم به آن جواب می‌دهند.

واکنش‌های نادرست والدین به سوالات جنسی کودکان:

 1- ندادن اطلاعات (توهین و تحقیر و تمسخر:

فضولی نکن، بچه رو چه به این حرف‌ها// تهدید و تنبیه: باز از این حرف‌ها بزنی، به بابا می‌گم// سرخ و ناراحت‌شدن: زدن روی دست خود و گفتن: «این چه سوالیه» // بی‌تفاوتی و گریز: از پدرت بپرس// چهره کریه و گناه‌آلود ساختن از مسائل جنسی: عیبه! زشته! این چه سوالی بدیه) که درنهایت همه این‌ها باعث احساس شرم و گناه و ایجاد اختلالات فراوان جنسی در بزرگ‌سالی می‌شود.

2- دادن اطلاعات غلط:

وقتی کودک می‌پرسد: «من چطور دنیا اومدم؟» می‌گویند: «از کوچه پیدات کردیم! از آسمون افتادی! آقاکلاغه تو رو آورد!) در این زمان وقتی کودک رشد کرده و پاسخ صحیح را پیدا می‌کند و متوجه می‌شود والدین به او دروغ گفته‌اند، دیگر به والدین خود اعتماد نمی‌کند و می‌کوشد از منابع دیگری کسب اطلاعات کند و حتی این بی‌اعتمادی ممکن است تا اخر عمر همراه او باشد

3- دادن اطلاعات زیاد

 توضیح زیاد درمورد زایمان و این‌گونه مسائل، باعث سردرگمی و گاهی بلوغ زودرس جنسی کودک می‌شود و درواقع اصلا لازم نیست گفته شود.

*پاسخ صحیح به سوالات جنسی کودکان:

 درحقیقت لازم است سوالات جنسی کودکان متناسب با سن و رشد شناختی آن‌ها و نیز به‌صورت مرحله به مرحله با بیانی ساده و قابل‌درک، بدون ابهام یا احساس شرم و گناه قابل فهم، پاسخ داده شود و بهترین سن برای پاسخ به این پرسش‌ها، زمانی است که کودک شروع به سوال جنسی می‌کند؛ البته گاهی ذکر می‌شود اگر کودک بعد از 5 یا 6سالگی از این سوالات نپرسید، باید به‌صورت غیرمستقیم علت را جویا شویم. درواقع بیشترین سوالات جنسی کودکان حول دو محور چگونگی خلق بچه و چگونگی دنیاآمدن آن‌ها شکر می‌گیرد. موقع سوال‌کردن بچه، والد باید ضمن بازخورد مثبت در‌این‌خصوص، درابتدا ریشه سوال را متوجه شود و قبل از جواب‌دادن بگوید: «سوال خوبی پرسیدی عزیزم (بازخورد مثبت برای ایجاد حس امنیت در کودک) و بعد بگوییم چی شد این سوال به ذهنت رسید؟ چی می‌خوای بدونی؟ (چون ممکن است کودک معلم یا همسایه حامله را دیده باشد و یا فیلم دیده و یا از دوستانش در این مورد چیزی شنیده است.)

سوال: بچه از کجا دنیا می اید؟

پاسخ به کودکان 2 تا 6 سال: بهتر است تخم جانور یا هسته میوه را مثال بزنیم (دیدی مرغ یا پرنده روی تخم می‌شینه و تبدیل به جوجه می‌شه. مادر هم تخم رو در توی شکمش نگه می‌داره تا تبدیل به جوجه یا همان بچه بشه.

پاسخ به کودک 7 تا 8 ساله: بگوییم: مادر در داخل شکمش کیسه‌ای به اسم رحم داره که تخم توی اون تبدیل به بچه می‌شه.

سوال: این تخم کجا بود؟ چطور وارد شکم شد؟

در پاسخ همان هسته میوه را می‌توانیم مثال بزنیم و بگوییم: خدا این تخم رو از اول داخل شکم موجودات گذاشته تا تبدیل به بچه بشه.

سوال: این کیسه رحم یا تخم را می‌شه ببینیم؟

در پاسخ می‌توانید بگویید: «بعضی اعضای بدن رو نمی‌شه دید، مثل قلب که فقط می‌شه صداش رو شنید، رحم و تخم هم قابل دیدن نیستن.»

سوال: بچه از کجای شکم بیرون می‌آید؟

 در جواب این سوال باید بگوییم در حالت سزارین، کمی پایین‌تر از ناف و بعد آنجا را بدون دیده‌شدن دستگاه تناسلی نشان بدهیم.)

سوال: چرا پدر بچه دنیا نمی‌آورد؟

در اینجا باید بگوییم: «چون پدر، رحم نداره …»

سوال: چرا رحم ندارد؟

در این مورد هم باید بگوییم: «چون مامان و بابا با هم فرق دارن و می‌بینی که باباها ریش و سبیل داره، اما مامان‌ها چیزهای دیگه‌ای دارن که باباها ندارن.»

بنابراین تربیت جنسی علمی باید متناسب با سن و رشد شناختی باشد و به‌صورت پلکانی اتفاق بیفتد تا موجب بلوغ زودرس یا انحراف جنسی نشود. درواقع اکثرا مشکلات بشری از جهل است. آموزش ناشیانه و زودهنگام نامتناسب با سن ممکن است فرد را دچار بلوغ زودرس جنسی و نامتناسب با فیزیک، فیزیولوژی و رشد ذهنی کند و باعث سردرگمی و بحران هویت شود؛ همچنین آموزش دیرهنگام این مسائل نیز باعث بلوغ جنسی دیررس و آسیب به رشد روانی جنسی سالم در مراحل مختلف زندگی می‌شود.