شیتال دیوی، دختر 18 ساله هندی در رقابتهای جهانی تیراندازی با کمان معلولین که در کرهجنوبی برگزار شد، به یک ابرقهرمان تبدیل شد. او نخستین کماندار تاریخ است که بدون داشتن دست، تیراندازی میکند. شیتال در رقابت با حریفانی که از دستان خود استفاده میکردند، موفق به کسب مدال طلا شد و جالبتر اینکه او میتواند از درختان هم بالا برود!
«چه دختری به دنیا آوردهای! نگاهش کن!»
شیتال دیوی با بیماری مادرزادی به نام فوکوملیا متولد شد؛ بیماری که باعث میشود اندامها به طور کامل رشد نکنند. او بدون دست به دنیا آمد. در روستای محل زندگیاش در هند، خانواده او به خاطر این موضوع با تمسخر و طرد اجتماعی مواجه شدند.
شیتال میگوید: مردم میگفتند، چه دختری به دنیا آوردهای، نگاه کن به این بچه! مادرم همیشه به خاطر این حرفها گریه میکرد. با وجود محدودیتهای جسمی، شیتال یاد گرفت چگونه بدون دستانش از درخت بالا برود. این توانایی نه تنها اعتمادبهنفس او را تقویت کرد، بلکه عضلاتش را نیز قویتر ساخت. در آن سالها، رویای او معلم شدن بود.
در سال 2021 شرکت در یک رویداد جوانان که توسط ارتش هند برگزار شد، مسیر زندگیاش را تغییر داد. همانجا بود که توجه مربیان کولدیپ ودوان و آبهیلاشا چودهاری به او جلب شد. مربیانی که قرار بود مسیر زندگی او را برای همیشه تغییر دهند.
جرقهای برای یک تحول
کولدیپ ودوان، مربی او درباره نخستین دیدارشان میگوید: به او گفتم به آکادمی بیاید و فقط تیراندازی بقیه را تماشا کند. او را با خودم به مسابقات قهرمانی کشور بردم. آنجا بود که برای نخستین بار تعداد زیادی از کمانداران پارالمپیکی را دید که هر کدام نوعی ناتوانی جسمی داشتند. شیتال به شدت جذب این ورزش شد.
در آغاز، تلاشهایی برای ساخت اندام مصنوعی برای او صورت گرفت اما اندازه آنها مناسب نبود. در آن زمان، مربیان او هرگز تجربه آموزش به کسی بدون اندام فوقانی نداشتند اما داستان الهامبخش «مت استاتزمن» دارنده مدال نقره پارالمپیک به کمکشان آمد. تا پیش از ورود شیتال، استاتزمن تنها کماندار بدون دست در جهان بود.
«شیتال تیراندازی با کمان را انتخاب نکرد؛ تیراندازی با کمان او را انتخاب کرد»
با وجود حمایتی که از سوی مربیانش دریافت میکرد، شیتال در 15 سالگی هنوز باور نداشت روزی بتواند تیراندازی کند. خودش میگوید: هیچوقت فکر نمیکردم بتوانم تیراندازی با کمان یاد بگیرم. برایم غیرممکن به نظر میرسید. پاهایم همیشه خیلی درد میکردند، ولی به نحوی موفق شدم.
چالش بزرگی پیش روی مربیان بود. آنها برای شیتال یک برنامه تمرینی کاملاً سفارشی تهیه کردند و حتی طراحی کمان را تغییر دادند. مکانیزم رهاسازی تیر حالا روی شانه قرار گرفته بود. شیتال با پای راستش کمان را بالا میآورد، زه را با شانه راست عقب میکشید و تیر را رها میکرد.
آبهیلاشا چودهاری میگوید: ما باید تعادلی بین قدرت پاهایش برقرار میکردیم، آن را تنظیم و برای اهداف فنی استفاده میکردیم. شیتال پاهای فوقالعاده قوی دارد اما باید یاد میگرفتیم چگونه از ناحیه کمرش هم بهره بگیرد. شیتال تیراندازی با کمان را انتخاب نکرد؛ تیراندازی با کمان شیتال را انتخاب کرد. او واقعاً اراده بردن دارد.
شیتال تمریناتش را با هدفهایی در فاصله تنها پنج متری آغاز کرد اما تنها چهار ماه بعد آن فاصله به 50 متر رسید.
از صفر تا قهرمانی در کمتر از یک سال
شیتال نخستین تجربه حرفهای خود را در بازیهای پاراآسیایی 2022 رقم زد، جایی که توانست بلافاصله نخستین عنوان بزرگ زندگیاش را کسب کند. سال بعد، در رقابتهای قهرمانی جهان در پیلسن جمهوری چک موفق شد مدال نقره را از آن خود کند؛ آن هم تنها 11 ماه پس از آغاز تمرینات جدی.
شیتال که رؤیای حضور در بازیهای پارالمپیک پاریس را در سر میپروراند، میگوید: خیلی هیجانزدهام. این یک رقابت بزرگ و انتخابی است. حس خوبی دارم که اینجا هستم.
در همان جمهوری چک، او سرانجام با الگوی زندگیاش یعنی مت استاتزمن ملاقات کرد. قهرمان پارالمپیکی که نه تنها در کنار شیتال تیراندازی کرد، بلکه توصیههایی مهم به او و مربیانش داد. استاتزمن گفت: من واقعاً میخواهم او موفق شود. او تشنه بردن است. خوشحالم که آمد، چون حالا میتوانیم به او کمک کنیم. حالا میتوانم با خیال راحت بازنشسته شوم. نکته اینجاست: حالا ما کماندار بدون دست دیگری داریم. این سطح تیراندازی با کمان را ارتقا میدهد و ثابت میکند که هرکسی میتواند تیراندازی کند. برای تیرانداز بودن، به دست نیاز نیست. تیراندازی با کمان زندگی مرا تغییر داد.
رویای پاریس و الهامبخش دیگران شدن
در بازیهای پارالمپیک پاریس، شیتال 17 ساله و استاتزمن 42 ساله در دستههای متفاوتی به رقابت پرداختند. مدال طلای مورد انتظار به استاتزمن رسید اما شیتال هم با کسب مدال برنز در بخش تیمی مختلط، دستخالی بازنگشت.
شیتال پس از مسابقات گفت: واقعاً خوشحال و خوششانس هستم. تیراندازی با کمان زندگی من را کاملاً متحول کرده. قبلاً کسی نمیدانست من چه کسی هستم اما حالا مردم از سراسر هند مرا میشناسند. علاقهام به این ورزش از تماشای دیگران شروع شد و حالا من الهامبخش دیگران شدهام. تنها توصیهام به دختران این است که هرگز نترسند. با نخستین شکست تسلیم نشوند. همیشه بهترین تلاششان را بکنند. اگر با نخستین شکست عقبنشینی کنیم، موفقیتی در کار نخواهد بود. موفقیت فقط مدال نیست؛ حتی اگر مدالی هم نبریم، چیز ارزشمندی به دست خواهیم آورد.
«من رؤیای قهرمان جهان شدن را داشتم»
یک سال پس از پارالمپیک، شیتال دیوی رؤیایش را محقق کرد. او با شکست دادن قهرمان نامدار ترکیه، اوزنور چورگیردی نخستین عنوان قهرمانی جهان خود را کسب کرد.
شیتال با شادی گفت: من رؤیای قهرمان جهان شدن را داشتم. همین رؤیا به من قدرت داد. تلاش کردم، پشتکار داشتم و امروز اینجا هستم.
او حالا نه تنها اولین قهرمان جهانی هند در تیراندازی با کمان پارالمپیک است، بلکه برای همیشه در تاریخ ثبت شد: نخستین زن در جهان که بدون داشتن دست، تیراندازی میکند و برای شیتال دیوی، این فقط آغاز راه است.