پانزدهمین دوره این حراج مرداد سال گذشته و با مجموع فروش بیش از ۴۲ میلیارد تومان به کار خود پایان داد و ۱۰ تیر شانزدهمین دوره آن برگزار خواهد شد. اما این دوره نگرانیهایی را همراه خود دارد که از حراج پانزدهم به جا مانده و آن موضوع اصالت آثار است. ماجرایی که در دوره پیشین حراج بحث برانگیز شد و حالا حراج شانزدهم ریتم و ضربآهنگ دوره جدید این رویداد هنری جهت شناساندن اصالت کارهای هنری را تعییین خواهد کرد. حراجی که معمولاً بینشان اسامی تکراری برخی از هنرمندان هم به چشم میخورد. با اینحال موضوعاتی مثل «اصالت اثر» باعث گمانهزنیهایی در این حراج شده است. مثلاً اضافه شدن بند سؤالبرانگیزی با این مضمون که حراج هیچگونه مسئولیتی در خصوص اصالت اثر هنری ارائهشده در حراج ندارد، باعث شد تا سراغ عبدالبصیر حسینبُر منتقد و پژوهشگر هنر معاصر برویم و درباره آن گفتوگو کنیم.
عبدالبصیر حسینبُر، در خصوص نسبت حراج و کارشناسی آثار و اصالتسنجی آثار میگوید: «حراج تهران در دوره پیشین در کاتالوگ معرفی آثار تأکید کرده که «اصالت آثار را تضمین نمیکند.» یعنی بندی که اشاره به این موضوع دارد که هیچگونه ضمانت و مسئولیتی در خصوص اصالت اثر هنری ارائهشده در حراج ندارد و درصورتی که پس از فروش اثر به خریدار، فرد ادعای عدم اصالت اثر کند، باید به مالک اثر، جهت جبران ضرر و زیانهای وارده رجوع کند. همین مسئله در اذهان موضوعی را شکل میدهد و آن هم این است که ضعفی بزرگ در این حراج وجود دارد؛ که آن هم ضعف کارشناسی است.»
این منتقد با اشاره به اینکه روابط عمومی حراج توضیح داده که کلیه آثار ارائهشده در حراج تهران توسط کارشناسان معتبر بررسی و اصالت و انتساب آنها به پدیدآورنده اثر موردبررسی قرار میگیرد، میگوید: «حراج تأکید دارد که در خصوص آثار کلاسیک، عنداللزوم، بررسی توسط کارشناسان وزارت میراث فرهنگی و گردشگری انجام شود. با توجه به آنکه آثار ارائه شده در حراج به مدت ۳ روز در معرض بازدید عموم قرار میگیرد. متقاضیان،امکان بررسیهای کارشناسی متعارف از جانب کارشناسان منتخب خود را در مدت تعیین شده، دارند. با اینحال این عدم مسئولیت در خصوص اصالت آثار در ابتدای امر به دو ضعف بزرگ کارشناسی حوزه اصالتسنجی و موضوعات حقوقی اثر باز میگردد.»
او با اشاره به اینکه متأسفانه یکی از بخشهای غیر شفاف حراج تهران موضوع عدم معرفی تیم کارشناسان حراج درصورتی که در حراجهای معروف و مطرح دنیا لیستی از تیم کارشناسی و سابقه تحصیلی و تخصصی آنها در سایتهایشان معرفی میشود، میافزاید: از این بابت بسیار مهم است که حراج تهران موضوع کارشناس را جدی بگیرد و شفاف و روشن در کاتالوگها و سایت خود این افراد متخصص را معرفی کند. در این صورت هم بسیاری از حاشیههای مرتبط کمتر میشوند و همچنین ضعفهای جدی این حراج برطرف میگردند.
این پژوهشگر هنر درباره ویژگیها، وظایف و مسئولیت کارشناسان حراج میگوید: «کارشناسان معمولاً خبره و متخصصینی هستند که در ارتباط با آثار هنری صاحبنظرند. این کارشناسان باید در ارتباط با قیمتگذاری اثر و همچنین اصالتسنجی خبره باشند. معمولاً متخصصین رشته حفاظت و مرمت آثار هنری، دارای دانش فنی اصالتسنجی هستند. البته این موضوع بسیار تخصصی است و شخص کارشناس بایستی با دانش روز اصالتسنجی، شناخت مواد، مطالعات آزمایشگاهی مرتبط و شناخت داشته باشد. خصوصاً اینکه آثار با قیمت بالایی به فروش میرود قطعاً امکان جعل آثار هم بسیار است و از آنسو موضوع قیمتگذاری هم مسئلهای جدی است، چون در پس هر دوره پرسشی مبنی بر این شکل میگیرد که این قیمتها چقدر واقعی است؟ آیا این اثر ارزش این قیمت را دارد و یا خیر و موضوعاتی از این دست.»