به گزارش افرنگ خبر / نشست خبری پایانی سی و سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران صبح امروز یکشنبه هشتم خردادماه با حضور یاسر احمدوند، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و علی رمضانی، قائم مقام و سخنگوی نمایشگاه کتاب برگزار شد.

برگزاری توأمان نمایشگاه مجازی و حضوری ویژگی بارز امسال بود

احمدوند در این نشست با اشاره به اینکه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با همکاری نهادهای مختلف برگزار شد که از آنان و همچنین حضور ارزشمند و معنادار مردم در مصلی و سایت نمایشگاه قدردان هستم که نشان‌دهنده جلوه‌ای از نشاط و پویایی فرهنگی در کشور است.

وی با اشاره به ویژگی‌های برگزاری این دوره نمایشگاه تصریح کرد: برگزاری همزمان نمایشگاه مجازی و حضوری یکی از ویژگی‌های نمایشگاه امسال بود که برای دسترسی عمومی مردم نمایشگاه مجازی هم برپا شد که استقبال بسیار خوبی از آن هم صورت گرفت. هنوز کشور درگیر بیماری کروناست. بنابراین نیازمند تدبیری بودیم تا برای آنها که امکان حضور در تهران را‌‌‌‌‌‌‌‌ ندارند، بستر لازم برای برخورداری و تهیه کتاب مهیا شود.

۳ میلیون نسخه کتاب در نمایشگاه امسال فروش رفت

احمدوند با اشاره به اینکه ۲۱۱ میلیارد و ۳۵۰ میلیون تومان بر اساس تراکنش‌های صورت گرفته در دو بخش حضوری و مجازی کتاب خریداری شد، تصریح کرد: طبعا همه فروش از طریق کارتخوان‌ها نبوده است و عده‌ای هم به صورت نقدی و یا کارت به کارت کتاب خریداری کرده‌اند که باید حدود ۳۰ درصد به این رقم اضافه کرد. در مجموع بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار نسخه کتاب در فروشگاه مجازی به فروش رسید، اما در نمایشگاه حضوری این عدد قابل محاسبه نیست.

رئیس نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران ادامه داد: بیش از ۱۰۷ میلیارد تومان فروش حضوری و بیش از ۱۰۳ میلیارد تومان فروش مجازی داشتیم که بر این اساس می‌توان ارزیابی کرد تعداد نسخه‌های فروش‌رفته کتاب در نمایشگاه حضوری نیز با کمی اختلاف مشابه نمایشگاه مجازی است. بنابراین حدودا می‌توان ۳ میلیون نسخه کتاب را‌‌‌‌‌‌‌‌ در نظر گرفت که در نمایشگاه به فروش رفته است که با توجه به آنکه میانگین قیمتی کتاب خریداری شده‌ در نمایشگاه مجازی ۸۵ هزار تومان بوده است، ۲۵۰ میلیارد میلیارد تومان فروش در مجموع نمایشگاه داشته‌ایم.

سال‌های آینده فروش را صرفاً به نمایشگاه مجازی می‌بریم

وی با اشاره به اینکه برخی استدلال می‌کنند که فروش نمایشگاه امسال نسبت به دوره‌های قبل کمتر بوده است، گفت: اطلاعات دقیقی از تعداد و میزان کتاب فروش‌رفته در نمایشگاه‌های سال قبل وجود ندارد، بنابراین نمی‌توان به صورت دقیق در این زمینه اعلام نظر کرد، اما با توجه به شرایط کشور این رقم فروش قابل قبول است. برگزاری نمایشگاه مجازی تحلیل‌های دقیقی از میزان مصرف فرهنگی مردم در اختیار قرار داده است که به زودی آنها را‌‌‌‌‌‌‌‌ منتشر خواهیم کرد. تجربه نمایشگاه مجازی ما را‌‌‌‌‌‌‌‌ به این سمت سوق داده است که فضای فروش را‌‌‌‌‌‌‌‌ صرفاً به سمت مجازی ببریم و از نمایشگاه حضوری برای بازدیدها،‌ نشست‌ها و... استفاده کنیم.

احمدوند ادامه داد: در نمایشگاه امسال برای برگزاری نشست‌ها، ۸ فضای اختصاصی تعبیه شده بود که در مجموع ۳۶۰ نشست در سراهای مختلف برگزار شد. از دیگر ویژگی‌های امسال توجه به مشاوره کتاب بود تا مردم بتوانند در موضوعات مختلف مانند موضوع کتاب، عناوین و نویسندگان سؤالات خود را‌‌‌‌‌‌‌‌ مطرح و پاسخ‌های لازم را‌‌‌‌‌‌‌‌ دریافت کنند. توجه به برگزیدگان جشنواره‌های مختلف ادبی و اختصاص فضایی برای معرفی و ارائه آثار آنها از دیگر ویژگی‌های نمایشگاه امسال بود.

بعضی‌ها درباره وضع حجاب در نمایشگاه کتاب «بددلی» کردند

رئیس نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تصریح کرد: توجه به فضای سالم فرهنگی و امن در نمایشگاه امسال مورد تاکید بود و تمام کسانی که در نمایشگاه حضور پیدا کردند، اذعان دارند که فضای آن سالم، بانشاط و امن بود و مخاطبان با سلایق مختلف حضور پیدا کردند. برای حفظ سلامت اخلاقی نمایشگاه نیز تدابیر مختلفی داشتیم که بسیاری از آنها عیان نبود و نهادهای مردمی و رسمی در این زمینه با ما همکاری داشتند که الحمدلله در نهایت نمایشگاه بدون حاشیه برگزار شد. البته برخی تلاش کردند با تصاویر ساختگی و بددلی‌های خود فضا را‌‌‌‌‌‌‌‌ به گونه‌ای دیگر سرکوب کنند.

وی افزود: امسال بیش از ۶۰ میهمان خارجی در فضای نمایشگاه حضور پیدا کرد و کشور قطر نیز میهمان ویژه نمایشگاه بود که امیدواریم از این تجربه بتوانند استفاه داشته باشند. تلاش کردیم در این دوره برای بازدیدکنندگان تمهیدات لازم را‌‌‌‌‌‌‌‌ فراهم کنیم، زیرا مصلی برای برگزاری نمایشگاه فراهم نشده است و باید امکانات لازم را‌‌‌‌‌‌‌‌ در آن ایجاد کنیم.

احمدوند در پایان سخنان خود تصریح کرد: در نمایشگاه امسال ۲۸۰۰ ناشر شامل ۱۷۰۰ ناشر به صورت حضوری و ۱۱۰۰ ناشر به صورت مجازی آثار خود را‌‌‌‌‌‌‌‌ ارائه کردند.

انجام مذاکرات برای ارائه تجربیات فرهنگی در حاشیه جام‌جهانی فوتبال

علی رمضانی سخنگوی نمایشگاه کتاب نیز در این نشست با بیان اینکه تلاش کردیم اتفاقات متمایزی را‌‌‌‌‌‌‌‌ در نمایشگاه امسال رقم بزنیم،‌ اظهار داشت: انتخاب کشور قطر به عنوان میهمان ویژه نمایشگاه علاوه بر انتقال تجربه‌های فرهنگی برای آن بود تا در بستر جام جهانی فوتبال از فرصت ایجادشده برای ارائه تجربه‌های فرهنگی خود استفاده کنیم. در همین راستا گفت‌وگو‌هایی صورت گرفت که چه در منطقه فرهنگی چه در قطر و چه در شهر کیش که بناست میهمانانی از جام جهانی مستقر شوند، در بخش عمومی و اختصاصی تجربیات و محصولات فرهنگی خود را‌‌‌‌‌‌‌‌ ارائه کنیم.

وی افزود: همچنان فرایند ارسال کتاب‌های خریداری شده از سوی مردم ادامه دارد و ناشران و پستچی‌ها مشغول خدمت‌رسانی هستند. بنابراین از فعالیت‌های آنها قدردانی می‌کنم. امسال اجمالا بسته‌ها نسبت به دوره‌های گذشته بهتر به دست مخاطبان رسید.

رئیس نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در پاسخ به سؤال خبرنگاری که پرسید: منظور شما از بددلی بعضی از رسانه در انتشار مطالبی در خصوص وضعیت حجاب و امنیت اخلاقی در نمایشگاه کیست، اظهارداشت، اما انتقادی از آنها ندارم. منظور من انتشار عکسی در فضای مجازی بود که این عکس ساختگی و مخدوش بود که نمایشگاه را‌‌‌‌‌‌‌‌ مورد هجمه قرار داد.  از تلاش همکاران ما برای گسترش حجاب هم مطلب ارائه کرد که قدردان این تلاش آنها هستم.

وی در پاسخ به سوال دیگر در خصوص انتقاد برخی ناشران نسبت به همزمانی برگزاری نمایشگاه حضوری و مجازی گفت: ناشران در این خصوص اعلام رضایت داشتند و ممکن است تنها برخی به دلیل آنکه توان پشتیبانی از هر دو نمایشگاه را‌‌‌‌‌‌‌‌ ندارند، انتقاد داشته باشند. در هر صورت برای شکل و شیوه این نمایشگاه‌ها در آینده می‌توان تصمیم‌گیری کرد.

چرا مقام معظم رهبری به نمایشگاه کتاب نیامدند؟

احمدوند در خصوص حضور نیافتن مقام معظم رهبری در نمایشگاه کتاب امسال هم گفت: شاید دلیل این اتفاق تصمیم ایشان بر این بود که با حضورشان عادی‌سازی نسبت به مسأله کرونا صورت گیرد. بنابراین احتیاط کردند و حضور نیافتند، اما دلیل واقعی آن را‌‌‌‌‌‌‌‌ نمی‌دانیم. علاقه‌مند بودیم ایشان حضور پیدا کنند و امیدواریم در دوره‌های بعدی شاهد حضور ایشان باشیم.

محل برگزاری نمایشگاه در سال آینده مشخص نیست

رئیس نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در پاسخ به سؤال دیگر خبرنگار خبرگزاری فارس، در خصوص مکان نمایشگاه در سال آینده و اقدامات صورت گرفته برای آن گفت: نمایشگاه کتاب برای مردم است و به وزارت ارشاد و یا شهرداری تهران تعلق ندارد. وظیفه ما آن است که بهترین خدمات را‌‌‌‌‌‌‌‌ به مردم بدهیم که این مردم شامل خریداران و ناشران کتاب هستند. بنابراین این افراد هر جایی تصمیم بگیرند، نمایشگاه را در همان نقطه برگزار خواهیم کرد.

وی در خصوص فرایند خرید کتاب توسط وزارت ارشاد برای حمایت از ناشران گفت: قبلا در اداره کتاب ۴ گروه برای این امر داشتیم که هم اکنون ۱۰ گروه شده است که کار بررسی و خرید کتاب را‌‌‌‌‌‌‌‌ باید با آرامش انجام دهند. این هدف ما نیست که برای حمایت از ناشران کتاب بخریم، بلکه بنا داریم برای حمایت از تولید و محصول خوب، کتاب خریداری کنیم تا در اختیار عموم مردم قرار گیرد.

احمدوند در خصوص بودجه برگزاری نمایشگاه امسال هم گفت: در خصوص بودجه هنوز جمع‌بندی نهایی صورت نگرفته، اما در آخرین دوره ۳۰ میلیارد تومان هزینه شد که قطعا امسال با افزایش هزینه‌ها این رقم بیشتر خواهد بود.

اتحادیه‌های نشر توان اجرایی و مالی برگزاری کامل نمایشگاه را ندارند

رئیس نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در خصوص برگزاری نمایشگاه توسط صنوف و اتحادیه‌های نشر گفت: این نهادها توان اجرایی و مالی لازم را‌‌‌‌‌‌‌‌ برای برگزاری نمایشگاه ندارند. ناشران و اتحادیه‌ها در سیاست‌گذاری و اجرای نمایشگاه مشارکت دارند و از ظرفیت آنها استفاده حداکثری را‌‌‌‌‌‌‌‌ می‌بریم. در این دوره تمرکز آنها بیشتر روی کار فرهنگی بود.

وی افزود: امسال یک روز در نمایشگاه کتاب به دلیل آلودگی هوا تعطیل شد که ناشران بابت آن روز اجاره پرداخت کرده بودند که این مبلغ پس داده خواهد شد.

به‌طور قانونی نمی‌توانیم مانع کپی کردن کتاب‌ها شویم

احمدوند در خصوص موضوع کپی کتاب‌ها تصریح کرد: این موضوع قصه‌ای پرغصه است و نمی‌توان کتمان کرد که عده‌ای با استفاده از خلاءهای قانونی زحمات دیگران را‌‌‌‌‌‌‌‌ به یغما می‌برند. متأسفانه هیات نظارت بر اجرای ضوابط نشر کتاب کودک و بزرگسال مدتی تشکیل نشده بود که با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی مجدد تشکیل خواهد شد و اولویت اصلی آن جلوگیری از آماده‌خواری در حوزه نشر است. متأسفانه به طور قانونی ما نمی‌توانیم با کتابی که کمی تغییرات نسبت به نسخه دیگر دارد برخورد کنیم و یا مجوز ندهیم. در این زمینه هم باید قانون ایجاد شود و هم نرم‌افزار شباهت‌یاب در اختیار گیرد.

رئیس نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در خصوص ارائه تخفیف‌های کلان از سوی برخی از پلتفرم‌های مجازی برای فروش کتاب گفت: این هم یک معضل است که از آنها خواسته‌ایم تا در این خصوص بر اساس قانون عمل کند و اگر رعایت نکنند، ممنوعیت فروش کتاب برای آنها ایجاد خواهد شد.

ناشران آموزشی باید در نمایشگاه باشند

وی اضافه کرد: از حضور ناشران آموزشی در نمایشگاه کتاب دفاع می‌کنم و باید ادامه داشته باشد، زیرا نیاز جامعه هستند، هر چند بخش فرهنگی نشر نباشند. حضور این ناشران خوب و مطلوب است، اما تلاش داریم نمایشگاه تبلیغاتی نباشد. برای حمایت از کتابفروشی‌ها طرح‌های فصلی خواهیم داشت تا آنان هم احساس نکنند با برگزاری نمایشگاه ضرر کرده‌اند.

آغاز تخصیص کاغذ به ناشران از هفته آینده

احمدوند اظهار داشت: با پیگیری وزیر ارشاد و دستور رئیس جمهور ارز موردنیاز برای ثبت سفارش واردات کاغذ اختصاص پیدا کرد که روند آن آغاز شده است و به محض ورود در اختیار ناشران قرار خواهد گرفت. در یکی از پرونده‌های موجود در قوه قضائیه هم موفق شدیم مقداری کاغذ دریافت کنیم که از هفته بعد روند تخصیص آن آغاز خواهد شد. روند تخصیص کاغذ به ناشران به صورت شفاف اطلاع‌رسانی خواهد شد و ان‌شاءالله در خصوص تخصیص کاغذ در دوره‌های قبل هم اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.

وی افزود: اعضای کمیته تخصصی تخصیص کاغذ تغییر کرده است و مسئولیت آن برعهده آقای رمضانی است. تخصیص‌ها بر اساس تاریخ و موضوعات کتاب‌ها براساس درخواست ناشران انجام می‌شود. در دوره قبل جدولی اعلام شد که البته مقطعی بود زیرا آمار واقعی در ابهام است، مشغول بررسی کاغذهای تخصیص هستیم و بازرسی وزارت ارشاد در این زمینه مشغول کار است و نتایج اعلام خواهد شد.

رمضانی در این خصوص گفت: از این دوره جمله «این کتاب با کاغذ حمایتی منتشر شده است» باید حتما پشت کتاب‌ها درج شود که این موضوع از اول دی‌ماه آغاز شده و ادامه خواهد داشت.

مسن‌ترین خریدار کتاب از نمایشگاه، فردی ۹۶ ساله بود

علی رمضانی، سخنگوی نمایشگاه کتاب در بخش پایانی این نشست تصریح کرد: در حوزه نمایشگاه مجازی کتاب مردم بیشترین استقبال را‌‌‌‌‌‌‌‌ از حوزه کودک و نوجوان داشتند و پس از آن ادبیات،‌ علوم اجتماعی، کتب دینی و کمک آموزشی بیش‌ترین فروش را‌‌‌‌‌‌‌‌ داشتند. مسن‌ترین خریدار کتاب فردی ۹۶ ساله بود و کوچک‌ترین فرد هم نوزادی سه ماهه بود که پدر و مادرش برای او کتاب خریداری کردند. مردم ۵۹ درصد آثار تألیفی را‌‌‌‌‌‌‌‌ خریداری کردند و ۴۰ درصد آثار ترجمه را‌‌‌‌‌‌‌‌ خرید کردند و یک درصد هم سایر کتاب‌ها را‌‌‌‌‌‌‌‌ پسند کردند.

رمضانی با اشاره به اینکه پرفروش‌ترین روز نمایشگاه روز پایانی یعنی سی و یکم اردیبهشت ماه بود، گفت: ۱۳۶ هزار مرد و بیش از ۹۳ هزار زن از نمایشگاه کتاب خریداری کردند، البته این آمارها همگی برای نمایشگاه مجازی کتاب است، زیرا در نمایشگاه حضوری اطلاعات به این تفکیک وجود ندارد.

اولویت انتخاب محل برگزاری نمایشگاه کتاب

وی در پایان خاطرنشان کرد: برای تعیین محل نمایشگاه در سال آینده اولویت ما ارائه بهترین امکانات برای مردم و ناشران است. از همین امروز نهادها و سازمان‌هایی که امکاناتی را‌‌‌‌‌‌‌‌ برای برگزاری نمایشگاه دارند می‌توانند اعلام آمادگی کنند تا شرایط آنها تا آبان ماه مورد بررسی قرار گیرد تا در خصوص محل برگزاری نمایشگاه در سال آینده تصمیم‌گیری شود.