به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از مدیریت ارتباطات فرابورس ایران، طی سال گذشته، 4صنعت بزرگ فرابورس 40 درصد از ارزش معاملات خرد را به نام خود ثبت کردند، این در حالی است که مجموع ارزش معاملات خرد بازار 1.4 میلیون میلیارد تومان بوده است.
سال 1400، فرابورس ایران 239 روز کاری را پشت سر گذاشت و طی این مدت فرازوفرودهای زیادی را تجربه کرد، اما از مهم‌ترین رخدادهای سال گذشته در فرابورس ایران تنوع در عرضه‌های اولیه و روش‌های تأمین مالی بود.
سال 1400 برای فرابورس ایران با تجربه‌های تازه‌ای همراه بود. در این سال بیش از 5.3 میلیون خریدار در بازارهای فرابورس حضور داشتند و بالغ‌بر 635 میلیارد برگه انواع اوراق مالی را معامله کردند.
ارزش معاملات فرابورس در پایان سالی که گذشت بیش از 4.6 میلیون میلیارد تومان بود که 163 درصد نسبت به سال 1399 رشد داشت. شاخص کل نیز در آخرین روز کاری سال گذشته به سطح 18 هزار و 381 رسید و رشدی دو درصدی را ثبت کرد.
بررسی عملکرد فرابورس در سال 1400 حاکی از تأمین مالی بیش از 191 هزار میلیارد تومانی در این رکن بازار سرمایه است. عرضه اولیه 15 شرکت به روش‌های متنوع، پذیره‌نویسی 9 شرکت سهامی عام در شرف تأسیس و پذیره‌نویسی 17 صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله از دستاوردهای مهم فرابورس در سالی که گذشت، بود.
مهم‌ترین دستاوردهای 1400
سال گذشته بعد از قریب به دو دهه تلاش برای خصوصی‌سازی سرخابی‌ها، نخستین قدم این موضوع سرانجام از طریق پذیره‌نویسی سهام جدید ناشی از سلب حق تقدم در افزایش سرمایه دو باشگاه استقلال و پرسپولیس در بازار پایه فرابورس انجام شد.
از دیگر دستاوردهای مهم سال 1400 برای فرابورس، ورود اولین معدن طلای بازار سرمایه به تابلو اصلی این بازار بود. نخستین «صندوق در صندوق» قابل معامله در بازار سرمایه نیز طی این سال در فرابورس پذیره‌نویسی شد، پذیره‌نویسی نخستین صندوق جسورانه در حوزه فرهنگ و هنر، آغاز معاملات اولین قراردادهای اختیار معامله ETF در بازار سرمایه، درج نخستین شرکت استارتاپی در بازار سرمایه، آغاز معاملات قراردادهای اختیار خریدوفروش در بازار مشتقه فرابورس و رونمایی از سندباکس بازار سرمایه را می‌توان از مهم‌ترین دستاوردهای سال 1400 خواند که این سال را با عنوان نخستین‌های بازار سرمایه در فرابورس، برای این مجموعه متمایز از سال‌های گذشته کرد.
نگاهی به اعداد و آمارها ورودی‌های سال گذشته
به سراغ آمار و ارقام هم که می‌رویم اعداد گواه آن است که طی سال گذشته در مجموع 78 شرکت در بازار اول، 74 شرکت در بازار دوم، 5 شرکت در تابلو شرکت‌های کوچک و متوسط و 188 شرکت در بازار پایه پذیرش و درج شده است.
همچنین در حوزه اوراق و صندوق‌های پذیرش‌شده نیز 116 فقره اوراق با درآمد ثابت، 42 فقره اوراق گواهی استفاده از تسهیلات مسکن، 36 فقره اسناد خزانه اسلامی و 50 صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در بازار ابزارهای نوین مالی پذیرش شده‌اند. گفتنی است طی این مدت ورود صندوق‌های ETF به فرابورس نسبت به سال 1399، حدود 43 درصد رشد داشته است.
در مجموع تعداد نمادهای اصلی شرکت‌ها و اوراق به تفکیک بازار در آخرین روز معاملاتی سال 1400 نسبت به مدت مشابه سال قبل، 5 درصد رشد را به ثبت رسانده است.
رشد ارزش کل معاملات
در 239 روز معاملاتی سال 1400، تعداد 5 میلیون و 364 هزار نفر حقیقی و حقوقی در بیش از 93 میلیون و 700 هزار نوبت، حدود 635 میلیارد و 500 میلیون برگه سهام و سایر اوراق را معامله کردند که ارزش این دادوستدها بیش از 4.6 میلیون میلیارد تومان بوده که نسبت به مدت مشابه سال ماقبل 163 درصد بیشتر شده است.
مقایسه ارزش و حجم معاملات سال 1400 در بازارهای فرابورس نشان می‌دهد که 93 درصد ارزش معاملات طی این مدت متعلق به بازار ابزارهای نوین مالی بوده است. پس‌ازآن بازارهای اول، دوم و پایه فرابورس 7 درصد ارزش معاملات را به خود اختصاص دادند.
همچنین از لحاظ حجم معاملات 29 درصد از حجم کل معاملات سال گذشته متعلق به بازار دوم، 26 درصد متعلق به بازار اول و 25 درصد متعلق به بازار پایه بوده و 19 درصد از حجم معاملات به بازار ابزارهای نوین مالی اختصاص داشته است.
ارزش بازار و نسبت گردش ریالی بازارها
مجموع ارزش بازارهای فرابورس در پایان قرن 1400، بالغ‌بر 1.7 میلیون میلیارد تومان ثبت شد. بررسی‌ها نشان می‌دهد بازار دوم سهم 49 درصدی از ارزش کل بازار را به خود اختصاص داده و 22 درصد متعلق به ابزارهای نوین مالی بوده است. 19 درصد نیز به بازار پایه اختصاص دارد و بازار اول 10 درصد را در اختیار گرفته است.
همچنین نسبت گردش ریالی مجموع بازارهای فرابورس در پایان سال گذشته 256 درصد بوده است. بازار ابزارهای نوین مالی نسبت گردش ریالی 1336 درصدی را طی این مدت ثبت کرده، بازار اول نیز 35 درصد و بازار پایه 26 درصد گردش ریالی را در سال 1400 تجربه کردند.
جزئیات عرضه‌های اولیه در فرابورس
فرابورس ایران طی سالی که گذشت توانست امکان پیوستن 15 شرکت را به گردونه معاملات خود فراهم کند که در این میان از روش‌های متنوعی برای عرضه‌های اولیه استفاده کرد. به‌این‌ترتیب که 9 شرکت گسترش صنایع روی ایرانیان، تولید و توسعه سرب و روی ایرانیان، محصولات کاغذی لطیف، سرمایه‌گذاری هامون، خدمات مدیریت کشوری، مجتمع جهان فولاد سیرجان، ریل پرداز نوآفرین، صنایع شیمیایی کیمیاگران امروز و پویا زرکان آق دره به روش ثبت سفارش طی سال گذشته وارد بازارهای اول و دوم فرابورس شدند.
همچنین برای اولین بار سهام شرکت توسعه سامانه نرم‌افزاری نگین به روش ترکیبی در بازار اول، عرضه اولیه شد.
چهار نماد «شجم»، «ساروج»، «وتعاون» و «تجلی» نیز به روش گشایش نماد به گردونه معاملات بازارهای اول و دوم فرابورس وارد شدند و در نهایت نیز سهام شرکت توسعه سرمایه غدیر به روش حراج، عرضه اولیه شد.
در مجموع طی این مدت تعداد عرضه‌های اولیه فرابورس به 15 نماد رسید.
کارنامه تأمین مالی در 1400
تأمین مالی پروژه‌ها و بنگاه‌‌های اقتصادی همواره یکی از چالش‌‌های اصلی توسعه اقتصادی بوده و در سال‌های اخیر نقش بازار سرمایه در این زمینه بیش‌ازپیش پررنگ شده که فرابورس ایران همچون گذشته در سال 1400 در بخش تأمین مالی به‌خوبی فعال بوده است.
به‌این‌ترتیب طی سال گذشته از طریق عرضه‌های اولیه حدود 4 هزار میلیارد تومان تأمین مالی انجام‌شده، همچنین تأمین مالی از طریق پذیره‌نویسی حدود 94 هزار میلیارد تومان و از محل اسناد خزانه اسلامی 80 هزار میلیارد تومان بوده است.
در این مدت 13 هزار و 400 میلیارد تومان افزایش سرمایه در فرابورس انجام‌شده که نسبت به سال 99، 16 درصد رشد داشته است.
در مجموع طی سال 1400 بالغ‌بر 191 هزار میلیارد تومان تأمین مالی از چهار روش عرضه اولیه، پذیره‌نویسی، افزایش سرمایه شرکت‌ها و اسناد خزانه اسلامی ثبت‌شده که حدود 2 درصد کمتر از مشابه سال ماقبل است.
حال و احوال صنایع در سالی که گذشت
بررسی عملکرد صنایع حاضر در بازارهای فرابورس طی سالی که گذشت نشان می‌دهد، در مدت مورد بررسی گروه محصولات شیمیایی با ارزش بازاری 395 هزار میلیارد تومانی، 23 درصد از سهم کل ارزش بازار را در اختیار داشته و عنوان بزرگ‌ترین صنعت فرابورس را به خود اختصاص داده است.
در این میان گروه اوراق تأمین مالی باارزش بازاری 348 هزار میلیارد تومانی، 20 درصد ارزش کل بازار را در اختیار گرفته و رتبه دوم را متعلق به خود کرد و صنعت بیمه و صندوق بازنشستگی به‌جز تأمین اجتماعی باارزش بازاری حدود 170 هزار میلیارد تومان، سهمی 10 درصدی از کل بازار فرابورس را به خود اختصاص داده و در رتبه سوم نشست.
40 درصد معاملات خرد در اختیار 4 صنعت
نگاهی به ارزش معاملات خرد بازار سهام به تفکیک گروه‌های صنعت در سال گذشته نیز خالی از لطف نیست.
عملکرد گروه‌های مختلف نشان می‌دهد بیشترین معاملات خرد بازار متعلق به گروه محصولات شیمیایی و فلزات اساسی است که هرکدام 11 درصد از کل معاملات خرد بازار را به خود اختصاص دادند. طی این مدت محصولات شیمیایی بالغ‌بر 158 هزار میلیارد تومان و فلزات اساسی 155 هزار میلیارد تومان معاملات خرد داشتند.
رتبه سوم هم در اختیار گروه سرمایه‌گذاری‌ها باارزش معاملات 141 هزار میلیارد تومانی بود که 10 درصد معاملات خرد بازار را در اختیار گرفتند، بانک‌ها و مؤسسات مالی هم باارزش معاملات خرد نزدیک به 123 هزار میلیارد تومانی 8 درصد از کل را به خود اختصاص دادند.
در مجموع 4 صنعت بزرگ بازار 40 درصد از ارزش معاملات خرد را به نام خود ثبت کردند. این در حالی است که مجموع ارزش معاملات خرد بازار 1.4 میلیون میلیارد تومان بوده است.
شناوری صنایع چگونه بود؟
مقایسه سهام شناور آزاد به تفکیک صنایع فرابورسی در سال گذشته نشان می‌دهد که گروه تجارت عمده‌فروشی به‌جز وسایل نقلیه موتوری با ضریب شناوری 78 درصد، در صدر قرار داشته و نقد شونده‌ترین صنعت بازار بوده، البته این صنعت فقط یک نماینده از خود در بازار دارد.
پس از آن گروه ساخت دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی با ضریب شناوری 58 درصد و حضور دو شرکت در بازار و گروه فعالیت‌های هنری و سرگرمی با ضریب شناوری 56 درصد و فعالیت یک نماد، بیشترین شناوری را از آن خود کردند.
صنعت محصولات شیمیایی با 29 نماد فعال در بازار به‌عنوان بزرگ‌ترین صنعت فرابورس، ضریب شناوری 22 درصدی را طی مدت موردبررسی از آن خودکرده است.
در مجموع میانگین ضریب شناوری کل صنایع بازار فرابورس در بازارهای اول، دوم و پایه و شرکت‌های کوچک و متوسط طی سال گذشته 31.3 درصد بوده است.
