به گزارش افرنگ خبر /بازار کتاب ایران این روزها پر است از آثار ترجمه؛ از نویسندگان مشهور گرفته تا نویسندگان درجه چندم خارجی، همه از بازار کتاب ایران سهمی دارند. کافی است مثلاً یک سیاستمدار یا نویسنده در آمریکا کتابی بنویسد، ظرف یک هفته این کتاب در کتابفروشی‌های ایران با ترجمه‌های متعدد و گاه بی نام و نشان یافت می‌شود. هرچه از دهه 60 و 70 به سمت دهه 90 حرکت کنیم، جاده فرهنگ را یک‌سویه‌تر می‌یابیم؛ این در حالی است که رهبر معظم انقلاب از دهه 70 نسبت به ترجمه آثار بومی و آشنا کردن مخاطبان خارجی با کتاب‌های ایرانی تأکید کرده‌اند. از منظر ایشان، ترجمه تنها برگردان یک اثر نیست؛ ترجمه فکر و فرهنگ کشوری دیگر نیز هست؛ موضوعی که به نظر می‌رسد مسئولان فرهنگی کشور نسبت به آن غافل یا بی‌تفاوت‌اند.

«نهضت ترجمه» یکی از کلیدواژه‌های بیانات رهبر معظم انقلاب طی دهه‌های اخیر در حوزه فرهنگ است که با تأکید بر حوزه ادبیات دفاع مقدس به ویژه خاطرات جنگ تحمیلی عنوان شده است. ایشان در دیدار با اعضای دفتر ادبیات و هنر مقاومت در بیست و دوم تیرماه سال 1371 بر این موضوع تأکید کردند و فرمودند: «به هرحال ترجمه، کار بسیار مهمی است؛ منتهی باید هوشمندانه انجام بگیرد. من وقتی این کتاب‌ها (کتاب‌های دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری) را گاهی می‌خواندم، به نظرم می‌آمد که مثلاً اگر ما بخواهیم ترتیبی برای ارسال کتاب‌های ترجمه شده در خصوص جنگ قائل بشویم، باید اول یک کتاب کوچک، با نشانه‌ای نه چندان ایرانی، با بیان و قلمی که حقیقتاً خوب باشد و خوب نوشته شده باشد، به آنجا برود و پخش بشود و بخوانند. بعد که این سابقه در ذهن‌ها پیدا شد، بعد یک کتاب دیگر برود... و هر کتابی... راه را برای کتاب بعدی باز خواهد کرد؛ تا برسد به کتاب‌های مفصل‌تر و خاطره‌های طولانی‌تر.»

حالا با وجود گذشت سه دهه، سیر ترجمه در حوزه خاطرات دفاع مقدس افتان و خیزان است؛ چه بسیار آثار متعددی که هنوز ترجمه نشده‌اند و چه بسا آثاری که این فرصت را داشته‌اند، اما در بازارهای جهانی به دلایل مختلف از جمله عدم تبلیغ، در نظر نگرفتن مخاطب کشورهای مقصد و ... اقبال عمومی نیافته‌اند؛ این در حالی است که طی سال‌های گذشته مراکز مختلفی داعیه‌دار این حرکت شده‌اند. مرتضی سرهنگی، مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری، از جمله فعالان حوزه خاطره‌نویسی در سال‌های اخیر است که با کمک و راهنمایی او، بسیاری از آثار شکل‌گرفته و منتشر شده‌اند. او در گفت‌وگویی در حاشیه برنامه رونمایی از کتاب «نگاهبان»، اصلی‌ترین ضعف در چرایی شکل نگرفتن «نهضت ترجمه» را در محتوای آثار می‌داند. به گفته او؛ هیچ گمرکی دست رد به سینه کالای خوب نمی‌زند.