به گزارش افرنگ خبر / پس از کش و قوس فراوان،‌ دوباره پای خودرو به بورس کالا باز شد و ۶۰۰ دستگاه خودرو روز چهارشنبه ۲۶ مرداد ماه در بورس کالا عرضه شد؛ اواخر خردادماه امسال بود که در یک تصمیم خلق‌الساعه، عرضه خودرو با تصمیم وزارت صمت،‌ لغو شد.

نگاهی به روند عرضه خودرو در بورس کالا نشان می‌دهد که انتقاد جدی که پیش از این به عرضه خودرو در بورس کالا مطرح بود، در عمل چندان قابل اتکا نبوده است. به طور کلی خودروهای فروش رفته در بورس کالا ۲۵ درصد بالاتر از  قیمت کارخانه و حدود 40 درصد پایین تر از قیمت بازار آزاد معامله شدند و بسیاری از تقاضاهای سوداگرانه برای خودرو عملاً حذف شد و دست دلالان نیز از این خودروها کوتاه شد.

* چرا عرضه خودرو در بورس لغو شد؟

در آن زمان منوچهر منطقی، معاون حمل و نقل و خودروی وزارت صمت در نامه‌ای به حامد سلطانی نژاد، مدیرعامل بورس کالا نوشت: مسئولیت تنظیم بازار خودرو از جمله تدوین و ابلاغ راهنماها و دستورالعمل‌های تنظیم قیمت برعهده وزارت صنعت، معدن و تجارت و با هماهنگی ستاد تنظیم بازار است. به موجب این مصوبه خودروهایی که بر مبنای مصوبه‌های شورای رقابت مستثنی از نظام قیمت‌گذاری بودند، هم شامل مصوبه فوق می‌شوند، لذا عرضه خودرو در بورس کالا مغایر این مصوبه است.

در‌ آن زمان استدلال مخالفان عرضه خودرو در بورس کالا این بود که با توجه به عرضه اندک خودروها،‌ رقابت در بورس کالا منجر به افزایش شدید قیمت ها خواهد شد و قیمت های بدست آمده قیمت واقعی خودروهای عرضه شده در بورس کالا نیستند.

* تعادل در عرضه و تقاضای خودرو

در مرحله دوم فروش خودرو در سامانه یکپارچه فروش خودور وزارت صمت  یا همان فروش به روش قرعه کشی که تیر ماه امسال برگزار شد، حدود ۱۰۴هزار دستگاه خودرو عرضه شده بود که بیش از ۶ میلیون نفر متقاضی برای آن وجود داشت. به بیان دیگر به ازای هر خودروی عرضه شده به طور میانگین ۵۸ نفر متقاضی وجود داشت؛ البته این تقاضا برای برخی خودروها بیش تر بوده است.

اگر تنها خودروهای عرضه شده گروه بهمن موتور یعنی همان خودروهایی که در بورس کالا عرضه شده اند را در نظر بگیریم،‌ اعداد بدست آمده نشان می‌دهد، در مرحله دوم فروش در سامانه یکپارچه تخصیص خودرو در مجموع 465 دستگاه خودروی فیدلیتی و دیگنیتی عرضه شده بود. این در حالی است که براساس آمارهای در دسترس، بیش از ۲۴۸ هزار نفر برای این دو خودرو ثبت نام کرده بودند.

* کاهش 87 برابری متقاضیان خودرو در بورس

به بیان دیگر، به ازای هر خودرو عرضه شده بیش از ۵۳۰ نفر متقاضی وجود داشت. این در حالی است که در بورس کالا ۶۰۰ خودرو عرضه شده بود که حدود ۳۵۰۰ نفر متقاضی در این مرحله شرکت کرده بودند که به ازای هر خودرو تقریبا 6 متقاضی وجود داشته است. یعنی متقاضیان خودرو در فروش به صورت قرعه کشی بیش از 87 برابر متقاضیان در فروش در بورس کالا بوده است.

این میزان متقاضی بیشتر به نظر می رسد از دلالان بازار خودرو بوده اند که دست آنها کوتاه شده و خودرو به دست مصرف کننده واقعی رسیده است. به عبارت دیگر، بورس کالا توانست بسیاری از تقاضای سوداگرانه خودرو را که به واسطه قیمت گذاری دستوری و اختلاف میان قیمت مصوب و بازار شکل گرفته بود را حذف کند. این تقاضا یکی از عوامل اصلی در التهاب بازار خودرو محسوب می‌شود.

* شکست قیمت‌گذاری دستوری با عرضه خودرو در بورس

مجتبی چشمی، کارشناس اقتصاد ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، گفت: در عرضه خودرو در بورس کالا بسیاری از تقاضاهای سوداگرانه حذف شدند؛ کاهش محسوس متقاضیان در فروش خودرو در بورس کالا نشان دهنده قطع شدن دست دلالان از بازار این خودروهاست

وی ادامه داد: خودروهای فروش رفته به طور میانگین 40 درصد کم تر از قیمت بازار معامله شدند که این میزان افزایش قیمت ها به جای اینکه به جیب دلالان برود به حساب خودروسازان رفته و مصرف کننده واقعی نیز با قیمت پایین تری این خودروها را خریداری کرده است.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: افزایش قیمت خودروهایی که در رقابت بورس کالا فروخته شده است، در صورت های مالی خودروسازان ثبت شده و در صورت های سود و زیان آنها نیز آورده می شود. یعنی خودروسازان از این طریق می‌توانند زیان انباشته خود را کاهش داده و با افزایش تولید و عرضه، بازار ملتهب خودرو به آرامش برسد.

چشمی تصریح کرد: عرضه خودرو در بورس کالا باعث شد باز هم معایب قیمت گذاری دستوری مشخص شود و فروش خودرو در بورس باعث شکست قیمت گذاری دستوری در اقتصاد کشور شده است.