علیرضا اسماعیلی، فرمانده پیشین پلیس راه کشور و کارشناس ارشد ایمنی راه و ترافیک با اشاره به افزایش نرخ عوارض آزادراه‌ها اظهارکرد: هر مکانی بابت خدماتی که ارائه می‌دهد عوارض می‌گیرد. این اتفاقی است که در همه کشورهای دنیا و در همه واحدهای خدماتی رخ می‌دهد. شما وقتی به پارک هم می‌روید در ازای خدماتی که در آن دریافت می‌کنید عوارض می‌دهید. بنابراین در راه‌ها و محورهای مواصلاتی نیز باید همین اتفاق بیفتد و رانندگان در ازای سریع‌تر رسیدن، استهلاک و مصرف سوخت کمتر خودرو، ایمنی مسیر و خدماتی نظیر پمپ بنزین، سرویس‌های بهداشتی، رستوران‌ها و مراکز رفاهی و ... عوارض پرداخت می‌کنند.
وی ادامه داد: در واقع وقتی این خدمات ارائه شود، رانندگان برای پرداخت عوارض ترغیب خواهند شد. این ارتباط دوطرفه سبب می‌شود تا رانندگان تمایل بیشتری برای تردد از راه‌هایی داشته باشند که مبلغ عوارض بالاتری دارد. اما سوالی که مطرح است این است که آیا در محورهای مواصلاتی کشور مانند جاده تهران-شمال و به‌خصوص فاز یک و چهار آن چنین خدماتی به مردم عرضه می‌شود؟ در فاز یک این جاده که از انتهای اتوبان شهید همت آغاز می‌شود کدام ویژگی و خدمات ارائه می‌شود؟
این مدرس دانشگاه اضافه کرد: در این مسیر حتی مزیت زمان نیز برای رانندگان وجود ندارد. وقتی راننده می‌بیند که قرار است یک تا دو ساعت در این مسیر معطل شود، محور قدیمی چالوس را انتخاب می‌کند. همه شهروندان حق و تکلیف دارند؛ تکلیف شهروندان، پرداخت عوارض، نریختن زباله، نگرفتن سبقت غیرمجاز و در واقع رعایت قوانین است و در عین حال باید بتواند که با سرعت ۸۰ کیلومتر بر ساعت که در یک محور تعیین شده است حرکت کند و به مقصد خود برسد. در اثنای مسیر نیز شهروندان محق دریافت خدمات هستند.
اسماعیلی درباره افزایش منطقی نرخ عوارض در برخی محورها گفت: البته در جاده‌هایی مانند آزادراه کاشان و ساوه، از ابتدا تا انتهای مسیر می‌توان با راحتی و اطمینان رانندگی کرد و به مقصد رسید اما در اتوبانی مانند آزادراه تهران-شمال پس از طی مسافتی مشخص، مسیر وارد بخش‌های قدیمی می‌شود و ترافیک آزاردهنده آن ذهن راننده را خسته می‌کند. در فاز یک این مسیر رانندگان واقعا آزار می‌بینند و این شرایط می‌تواند ریسک حادثه را تا حد قابل توجهی بالا ببرد.
وی درباره راهکار پیشنهادی درباره پرداخت عوارض بزرگراهی نیز گفت: پیشنهاد من این است که در محورهایی که ترافیک سنگین است عوارض دریافت نشود.
هزینه‌های پنهان افزایش نرخ عوارض آزادراه‌ها چیست؟
اسماعیلی افزایش نرخ عوارض در آزادراه‌ها را زمینه ساز افزایش رغبت مردم برای استفاده از جاده‌های قدیمی و دارای ایمنی کمتر دانست و اظهارکرد: قطعا افزایش نرخ عوارض سبب استفاده بیشتر مردم از جاده‌های قدیمی می‌شود. ممکن است برخی از این جاده‌های قدیمی ایمنی کمتری داشته باشند، برای مثال در مسیر پردیس-بومهن دو جاده موازی یکدیگر قرار دارد که از آنها اتوبان و یکی جاده قدیم است. در آزادراه پردیس هم در مسیر رفت و هم در مسیر برگشت رانندگان ساعت‌ها در صف عوارضی گرفتار می‌شوند. همچنین مردم به محض خروج از تهران با ترافیک سنگینی روبه‌رو هستند.
وی افزود: وقتی رانندگان در چنین مسیری هم زمان را از دست می‌دهند و هم هزینه پرداخت می‌کنند و در مقابل از خدماتی مانند سوپرمارکت، استراحتگاه، رستوران و.. نیز بی‌بهره هستند، جاده قدیم را ترجیح می‌دهند. این اتفاق می‌تواند احتمال افزایش تصادفات را در پی داشته باشد و از این رو با هشدار نسبت به این موضوع از متولیان می‌خواهم که حتما به ارتقا ایمنی آزادراه‌ها، جاده‌ها و ... توجه کرده و برای ایجاد زیرساخت‌های لازم در آن اقدام کنند.
۱۱ مردادماه امسال مدیر کل بهره‌برداری آزادراه‌های شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور از افزایش ۲۸ تا ۳۰ درصدی عوارض آزادراه‌های کشور خبرداد و گفت که «افزایش نرخ عوارض آزادراهی طبق قانون باید هر سال اتفاق بیفتد اما در سال گذشته این اتفاق نیفتاده است.»
